Nhóm phân hữu cơ - Phần 3: Các loại phân hữu cơ khác
Có nhiều dạng chất hữu cơ, nhiều hỗn hợp các chất hữu
cơ khác nhau, nhiều hỗn hợp chất hữu cơ và các chất vô cơ được sử dụng làm phân
bón cho cây trồng.
Dưới đây xin nêu một số loại phân thường
gặp trong sản xuất ở nước ta.
1. Phân than bùn
Than bùn được tạo thành từ xác các loài thực vật khác nhau. Xác thực vật được tích tụ lại, được đất vùi lấp và chịu tác động của điều kiện ngập nước trong nhiều năm. Với điều kiện phân hủy yếm khí các xác thực vật được chuyển thành than bùn.
Trong than bùn có hàm lượng chất vô cơ là
18-24%, phần còn lại là các chất hữu cơ. Theo số liệu điều tra của các nhà khoa
học trên thế giới, trữ lượng than bùn có khoảng 300 tỷ tấn chiếm 1.5% diện tích
bề mặt trái đất. Than bùn được sử dụng trong nhiều ngành kinh tế khác nhau.
Trong nông nghiệp, than bùn được sử dụng để làm phân bón và tăng chất hữu cơ
cho đất.
Than bùn có phản ứng chua. Hàm lượng các
chất dinh dưỡng trong than bùn thay đổi tùy thuộc vào thành phần các loài thực
vật và quá trình phân hủy các chất hữu cơ. Số liệu phân tích than bùn ở một số
địa điểm thuộc miền Đông Nam Bộ thu được như sau:
Bảng hàm lượng các chất dinh dưỡng trong
than bùn ở miền Đông Nam Bộ
Đơn
vị: %
Chất dinh dưỡng |
Địa điểm lấy than bùn |
|||
Tây Ninh |
Củ Chi |
Mộc Hóa |
Duyên Hải |
|
N |
0,38 |
0,09 |
0,16-0,91 |
0,64 |
P2O5 |
0,03 |
0,1-0,3 |
0,16 |
0,11 |
K2O |
0,37 |
0,1-0,5 |
0,31 |
0,42 |
pH |
3,4 |
3,5 |
3,2 |
2,6 |
Số
liệu của Hồ Thìn, Võ Đình Ngô - Trung tâm địa học, Phân viện khoa học Việt Nam.
TP. Hồ Chí Minh
Than bùn có hợp chất bitumic rất khó phân
giải. Nếu bón trực tiếp cho cây không những không có tác dụng tốt mà còn làm
giảm năng suất cây trồng. Vì vậy, than bùn muốn dùng làm phân bón phải khử hết
bitumic.
Trong than bùn có axit humic, có tác dụng kích thích tăng trưởng của cây. Hàm lượng đạm tổng số trong than bùn cao hơn trong phân chuồng gấp 2-7 lần, nhưng chủ yếu ở dưới dạng hữu cơ. Các hợp chất đạm này cần được phân hủy t thành đạm vô cơ thì cây mới sử dụng được.
Để bón cho cây, người ta không sử dụng than
bùn bón trực tiếp. Thường than bùn được ủ với phân chuồng, phân rác, phân bắc,
nước giải, sau đó mới đem bón cho cây. Trong quá trình hoạt động của các loài
vi sinh làm phân hủy các chất có hại khoáng hóa các chất hữu cơ tạo thành chất
dinh dưỡng cho cây.
Chế biến than mùn: Việc chế biến thành các
dạng phân bón khác nhau được thực hiện trong các xưởng. Thông thường quá trình
chế biến gồm các công đoạn sau đây:
Dùng tác động của nhiệt để khử
bitumic trong than bùn. Có thể phơi nắng một thời gian để oxy hóa bitumic hoặc
hun nóng than bùn ở nhiệt độ 70cC.
Dùng vi sinh vật phân giải than bùn. Sau đó
trộn với phân hóa học NPK, phân vi lượng, chất kích thích sinh trưởng, trộn
thành loại phân hỗn hợp giàu chất dinh dưỡng.
Hiện nay, ở nước ta có nhiều xưởng sản xuất
các loại phân hỗn hợp trên cơ sở than bùn. Trên thị trường có các loại phân hỗn
hợp với các tên thương phẩm sau đây: Biomix (Củ Chi), Biomix (Kiên Giang),
Biomix (Plây Cu), Biofer (Bình Dương), Komix (Thiên Sinh), Komix RS (La Ngà),
Compomix (Bình Điền II), phân lân hữu cơ sinh học sông Gianh và nhiều loại phân
lân hữu cơ sinh học ở các tỉnh phía Bắc.
2. Phân tro, phân dơi
Tro các loại được sử dụng làm phân bón rất có hiệu quả ở những loại đất thiếu kali hoặc trong trường hợp bón quá nhiều phân đạm.
Trong tro có 1-30% K2O và 0,6-19% P2O5. Tro có thể dùng bón trực tiếp cho cây hoặc dùng
làm chất độn cùng với phân chuồng, phân bắc, nước tiểu...
Kali trong tro dễ hòa tan. Trong tro còn có
silic, lân, magie, vi lượng với hàm lượng tương đối cao. Tro có tính kiềm nên
phát huy tác dụng tốt trên các loại đất chua.
Phân dơi có hàm lượng lân rất cao. Nhiều
gia đình nông dân đã vào các hang động trong núi đá, thu gom phân dơi về bón
ruộng, bón cho cây trồng và đã thu dược kết quả tốt. Nhiều hộ nông dân đã tiến
hành nuôi dơi để lấy phân bón ruộng.
Nhận xét
Đăng nhận xét