Cây xà lách

 Cây xà lách

Tên tiếng anh/Tên khoa học: Lettuce

Nguồn gốc cây xà lách

Cây xà lách có nguồn gốc từ Châu Âu, ngày nay được trồng ở phía Tây Châu Á và nhiều nước trong vùng nhiệt đới như Malai, Ấn Độ, In Đô, Việt Nam... và phía bắc Châu Phi.

Đặc điểm thực vật học cây xà lách

+ Rễ xà lách: hệ rễ cọc, ăn nông trên bề mặt đất, ăn rộng 20 - 30cm, bởi vậy cây không chịu ngập úng, lớp đất mặt cần độ tơi xốp, giàu dinh dưỡng để rễ hút thức ăn dễ dàng.

+ Thân xà lách: Thân có loại thân ngắn như xà lách cuộn, có loại thân thẳng, dài như rau diếp.

+ Lá xà lách: Có nhiều lớp, có loại xanh đậm, có loại xanh nhạt, loại cuộn có lá trong màu trắng ăn ngon mềm hơn lá ngoài.

+ Hoa xà lách: Chùm hoa dạng bầu, chứa số lượng lớn các hoa nhỏ kết chặt với nhau trên một đế hoa. Hoa có 5 đài, 5 nhị cái và 2 lá noãn, hoa tự thụ, hạt phấn và lá noãn có độ hữu thụ cao. Hoa nở từ lúc có ánh sáng mặt trời đến trưa, thụ phấn tốt nhất lúc 9 - 10 giờ sáng.

+ Quả xà lách: Loại quả bế, hạt không có nội nhũ.

Yêu cầu ngoại cảnh của cây xà lách

+ Nhiệt độ: Nhiệt độ thích hợp cho sự sinh trưởng sinh dưỡng của xà lách là 15 - 18oC. Nhiệt độ thích hợp cho cây phát triển là 20oC và ban ngày và 18oC vào ban đêm. Nhiệt độ cao trên 22oC làm mầm hạt kéo dài và làm giảm chất lượng của lá và bắp.

+ Ánh sáng: Thường giai đoạn đầu của cây cần ánh sáng nhiều hơn giai đoạn sau. Quang chu kỳ gây ảnh hưởng đến sự phát triển và phân hóa mầm hoa của cây. Ánh sáng ngày dài ảnh hưởng đến diện tích lá, sinh trưởng của cây và sự hình thành bắp, nhưng không ảnh hưởng đến hình thành lá.

Độ ẩm: Xà lách là cây ưa ẩm, độ ẩm đồng ruộng thích hợp nhất là 70 - 80%, độ ẩm không khí là 65% - 75%.

+ Đất và dinh dưỡng cây trồng: Yêu cầu về đất: Xà lách ưa cát pha đến thịt nhẹ, giàu dinh dưỡng và nhiều chất hữu cơ. Độ pH thích hợp nhất cho xà lách là 6 - 6,5. Riêng với xà lách khí CO₂ rất quan trọng cho cây sinh trưởng.

Phân loại xà lách, các loại giống xà lách

1. Xà lách Mỹ (Iceburg Lettuce hay Iceberg/crisphead)

Lớp lá bên ngoài xanh hơn và lớp lá bên trong trắng hơn. Loại này phổ biến nhất vì có kết cấu lá giòn, mùi vị nhẹ nhàng và có nhiều nước. Nó là một nguồn chứa nhiều chất choline (Một chất amin tự nhiên, C5H15NO2, thường được xếp vào loại vitamin B complex, và là thành phần của nhiều phân tử sinh học quan trọng khác, chẳng hạn như acetylcholine và lecithin).

2. Xà lách Romaine (Romaine Lettuce)

Có lá xanh đậm và dài. Nó có kết cấu lá giòn và hương vị đậm đà hơn các loại khác. Là một nguồn chứa nhiều vitamin A, C, B1 và B2, và axit folic.

3. Xà lách mỡ (Butterhead Lettuce)

Đây là loại xà lách có lá lớn và được sắp xếp “lỏng lẻo”, và rất dễ dàng tách ra từ thân của nó. Nó có kết cấu lá mềm hơn, với hương vị ngọt ngào so với họ hàng của nó

4. Xà lách lô lô (Loose-leaf Lettuce)

Như tên gọi của nó, loại này có hai loại (Xà lách lô lô xanh và xà lách lô lô tím), lá sắp xếp rời rạc, có tàng lá rộng và xoăn. Nó có hương vị nhẹ và kết cấu lá hơi giòn.

Giá trị kinh tế và sử dụng rau xà lách

- Xà lách là một trong những loại rau quan trọng nhất ở các nước ôn đới. Ở những nước ôn đới xà lách được trồng trong nhà có mái che bằng kính hoặc bằng nhựa, tùy theo thời tiết, xà lách cũng được trồng ở ngoài đồng.

- Xà lách chiếm diện tích lớn trong các loại rau ăn sống.

- Xà lách là loại rau giàu chất khoáng: Canxi, sắt, giàu protein, vitamin C.

- Xà lách có tác dụng như thuốc an thần, làm lợi tiểu.

Cây rau Xà lách là một cây ôn đới thuộc họ Cúc. Nó thường được trồng làm rau ăn lá đặc biệt trong món xa lát, bánh mì kẹp, hăm-bơ-gơ và nhiều món ăn khác.Ngoài ra nó còn được gọi là Rau diếp (Lactuca sativa) được biết đến từ thời xa xưa vì đặc tính giải khát, tinh khiết và giúp an thần của nó. Tên của nó bắt nguồn từ loại nước trắng đục (cao su) chảy rỉ ra từ thân cây rau sau khi được cắt.