Kỹ thuật trồng cây bơ - Trồng xen
1. Tác dụng của cây trồng xen
1.1. Che phủ đất, chống xói mòn
Trồng xen là phương pháp trồng trọt theo
đó trên cùng một diện tích, người ta trồng hai loại cây trồng cùng một lúc hoặc
cách nhau một thời gian không lâu.
Khi trồng xen sẽ có tác dụng che phủ đất, chống xói mòn lại tận dụng được sản phẩm phụ hay thu được sản phẩm từ cây trồng xen. Đặc biệt, ở các vùng đất đốc, nên trồng xen để bảo vệ lớp đất bề mặt, tránh bị rửa trôi, xói mòn, ngăn chặn sự thoái hóa đất như: Trồng cây lạc dai, đậu xanh, đậu phộng (lạc)...
1.2. Làm tăng dinh dưỡng cho
đất
Nên trồng xen các loại cây đậu đỗ để cải tạo đất, tăng hàm lượng mùn, tăng các chất dinh dưỡng cho đất, đồng thời làm tăng độ ẩm trong đất và giảm nhiệt độ bề mặt đất.
1.3. Hạn chế cỏ dại
Loại cây lạc trồng xen phát triển tốt vừa che phủ đất, tăng dinh dưỡng cho đất, chống xói mòn và còn có tác dụng làm cho cỏ dại không mọc được.
1.4. Tăng hiệu quả sử dụng đất
Khi cây trồng chính chưa cho thu hoạch,
chúng ta đã được thu cây trồng xen như đậu phộng, đậu xanh.... Thu hoạch từ
cây trồng xen sẽ mang lại nguồn lợi đáng kể, có thể chi phí cho cây
trồng chính (lấy ngắn nuôi dài).
Khi chăm sóc cây trồng xen có thể kết hợp để chăm sóc cây trồng chính, giúp cây trồng chính phát triển tốt hơn.
Ngoài ra, trồng cây trồng xen còn góp
phần tạo dựng cảnh quan mô hình, tạo ra môi trường sinh thái ổn định, phát
triển nông nghiệp theo hướng bền vững.
2. Chọn loại cây để trồng
xen
2.1. Một số yêu cầu khi chọn
cây trồng xen:
- Cây trồng xen phải là cây mọc thấp, tuyệt
đối không trồng xen cây lâu năm trong vườn bơ.
- Cây trồng xen phải có rễ mọc cạn.
- Cây trồng xen không đòi hỏi nước và phân
quá cao, không bị các loại sâu bệnh phá hoại cùng dạng với cây bơ.
- Cây trồng xen có khả năng tăng mùn cải
tạo đất, nhanh thu hoạch, chi phí đầu tư không cao.
2.2. Chọn loại cây có tác dụng
che phủ đất
Loại cây có tác dụng che phủ đất
trồng bơ có nhiều loại nhưng phổ biến là đậu tương, đậu xanh, lạc, cỏ
Stylo, cây ngô, sắn,…. Các loại cây này được trồng giữa hai hàng bơ để che
phủ đất, hạn chế cỏ dại, chống xói mòn, sau thu hoạch dùng cây tủ gốc bơ để
giữ ẩm.
2.3. Chọn loại cây có tác dụng
làm phì nhiêu cho đất
Trồng những cây họ đậu không những làm
thảm phủ mà còn cung cấp một lượng lớn phân xanh trả lại cho đất trồng. Cây họ
đậu có khả năng tạo sinh khối lớn, với hàm lượng dinh dưỡng có trong thân, lá
cao nên khả năng giữ ẩm, tăng độ phì nhiêu cải tạo đất tốt, tăng lượng đạm tự
nhiên giảm chi phí đầu tư chăm sóc cho nông dân.
Hầu hết các loài cây họ đậu đều có khả năng cố định đạm là nhờ vi khuẩn Ri-zô-bium (vi khuẩn cố định đạm) có trong đất không bị ngập và thoáng khí. Vi khuẩn này giúp tạo nốt sần trưởng thành (có màu nâu đỏ lúc cắt ngang), nó sẽ cung cấp chất đạm lại cho cây sử dụng.
3. Xác định thời điểm trồng
xen
Thường trồng xen vào những năm đầu tiên trồng bơ, vì lúc này cây bơ còn nhỏ, khoảng đất trống còn nhiều, có thể tận dụng những khoảng trống giữa các hàng kép để trồng xen.
4. Trồng xen
Trồng xen các cây họ đậu với vườn bơ là một
biện pháp kỹ thuật canh tác bền vững và hiệu quả cao. Biện pháp này cho phép
tăng hiệu quả kinh tế, chống xói mòn, duy trì và cải thiện độ phì của đất.
4.1. Trồng lạc xen vườn bơ
- Giống lạc thích hợp là MD7, L14 và các
giống lạc mới có khả năng chống bệnh héo xanh vi khuẩn và chịu hạn cao (cũng có
thể dùng các giống lạc địa phương nếu thích hợp và sẵn có).
- Mật độ trồng đậu lạc là: giữa 2 hàng bơ
trồng 30 - 40 hàng lạc, cách gốc bơ 50 cm; hai hàng lạc cách nhau 30 cm; cây
cách cây 15 cm, gieo 1 - 2 hạt/hốc.
4.2. Trồng xen đậu tương, đậu
xanh, đậu đen
- Trồng xen cây họ đậu trong thời kỳ kiến
thiết cơ bản của cây bơ.
- Mật độ trồng xen đậu xanh là: trồng 30 -
40 hàng đậu, cách gốc bơ 50 cm; hai hàng đậu cách nhau 30 cm; cây cách cây
20 cm, gieo 1 - 2 hạt/hốc.
4.3. Trồng xen các loại cây
khác vào vườn bơ
+ Đối với cây ngô lai trồng khoảng cách 20
x 75 cm xen giữa 2 hàng bơ, cách hàng bơ 1 mét, giữa 2 hàng bơ trồng 20 - 22
hàng ngô lai.
+ Đối với cây khoai mì trồng khoảng cách 90
x 100 cm xen giữa 2 hàng bơ, cách hàng bơ 2 mét, giữa 2 hàng bơ trồng 8 - 10
hàng khoai mì.
- Năm thứ 2 trở đi (sau năm trồng mới)
+ Đối với cây ngô lai trồng khoảng cách 20
x 75 cm xen giữa 2 hàng bơ cách tán bơ 1,5 mét.
+ Đối với cây họ đậu các loại trồng khoảng
cách 25 x 30 cm xen giữa 2 hàng bơ cách tán bơ 1 mét.
+ Đối với cây khoai mì trồng khoảng cách 90
x 100 cm xen giữa 2 hàng bơ cách tán bơ 2 mét.
Trên các vườn bơ có độ dốc lớn có thể trồng
các băng cây xen theo đường đồng mức để chống xói mòn và rửa trôi đất (cỏ
vetiver, cốt khí).
5. Chăm sóc và thu hoạch
cây trồng xen
5.1. Chăm sóc lạc
- Tưới nước: Tưới phun mưa quanh
hay tưới thấm đủ ẩm độ từ 70 - 80%. Trước khi thu hoạch nên giảm nước tưới từ
60 - 65%. Khoảng 10 ngày trước khi nhổ đậu không tưới nước vì hạt trong đất sẽ
nảy mầm. Trước khi thu hoạch một ngày tưới ẩm độ đạt 80 - 90% để khi thu
hoạch nhổ không bị đứt quả.
- Trồng dặm: Sau khi gieo hạt 3 -
5 ngày, cây mọc đều, chỗ nào không có cây mọc thì lấy hạt ủ đã nảy mầm để trồng
dặm vào đó.
- Làm cỏ: Trước hoặc sau khi gieo
hạt từ 1 - 3 ngày sử dụng Dual, Dual Gold, Ronstar trên đất trồng đậu phộng.
+ Nếu cây cỏ đã nảy mầm và có 3 - 6 lá (14
- 18 ngày sau khi gieo), có thể sử dụng các loại thuốc trừ cỏ như: Gallant
Super, Onecide, Targa Super, Select.
+ Các giai đoạn sau đó chỉ làm cỏ bằng tay
trên đất trồng đậu phộng.
- Bón phân: Lượng phân bón cho 1
ha: Phân chuồng: 2.000-2.500 kg; Vôi: 200-250kg; Urê: 75kg; Super lân:
50-75kg; KCl: 50-60kg.
- Bón lót: Toàn bộ phân chuồng + Vôi + KCl
+ 25-35 kg Super Lân + 25 kg Urê + Thuốc trừ mối, kiến + dế.
- Bón thúc:
+ Lần 1: 10 - 15 ngày sau khi gieo (cây
được 2 - 3 lá kép) bón 25 kg urê.
+ Lần 2: 25 - 30 ngày sau khi gieo (cây
được 2 - 3 lá kép) bón 25 urê + 25-35 kg Super Lân. Ngoài ra có thể sử dụng
phân bón lá kết hợp với các lần phun thuốc trừ sâu.
- Phòng trừ sâu
bệnh: Xem sâu bệnh hại cây lạc
(đậu phộng)
- Khi gieo hạt: Sau khi lấp hạt có thể rải
thuốc xua đuổi kiến. mối, sâu đất và sâu keo tấn công khi cây vừa mọc khỏi mặt
đất. dùng 10 kg BAM hay Basudincho rải đều cho diện tích đậu phộng trồng xen
trên 1 ha.
- Thu hoạch
Khi lá trở màu, nhổ vài cây quan sát, nếu
thấy 2/3 số quả đã già thì thu hoạch ngay. Nếu bán ăn tươi nên thu hoạch sớm
hơn 10-15 ngày.
Khi thu hoạch lạc, chú ý sử dụng toàn bộ
thân lá lạc làm phân bón tại chỗ cho cây dứa (vùi hoặc che phủ đất dứa).
5.2. Chăm sóc đậu xanh, đậu
đen, đậu tương
- Giặm hạt ở những hốc hạt không nẩy mầm
bắt đầu 4 - 6 ngày sau khi gieo (khi mầm vừa nhú lên mặt đất).
- Bón phân: 2 - 3 tấn phân chuồng + 30 kg
P2O5 + 20 kg K2O/ha (tương đương 150 kg phân chuồng + 9 kg lân super + 1,5
kg kali/sào Bắc Bộ).
Phân không nên bón một lần mà nên chia làm
3 lần.
+ Lần thứ nhất: bón toàn bộ lân, 1/3 đạm,
1/3 kali.
+ Lần thứ hai, bón thúc đợt 1 khi cây được
3 lá thật. Lượng phân bón là 1/3 urê và 1/3 kali. Kết hợp bón thúc đợt 1 với
làm cỏ lần đầu.
+ Lần thứ 3 sau khi gieo 25 ngày, ta tiến
hành bón thúc ra hoa toàn bộ lượng phân còn lại và kết hợp với làm cỏ, vun gốc..
- Tưới nước: luôn giữ ẩm đất thích hợp để
cây phát triển tốt. Cây con chịu úng kém. Đậu ra bông có thể tưới tràn nhưng
tránh úng gốc. Cây đậu lúc gieo và trổ bông cần đủ nước tưới để hạt mọc đều, ít
rụng bông và hạt được no (không bị đậu đá).
- Phòng trừ sâu bệnh:
Xem sâu bệnh hại đậu tương
(đậu nành); sâu bệnh hại cây đậu xanh
- Lúc 18 - 20 ngày sau khi trổ hoa, trái
đậu xanh bắt đầu chín, vỏ trái chuyển màu đen, khi thu trái cẩn thận tránh làm
đứt cuống trái non, rụng nụ hoa (sẽ cho trái đợt kế tiếp). Mùa nắng có thể để
trái chín rộ thu cách nhau 5 - 7 ngày. Mùa mưa phải thu cách 2-3 ngày để trái
và hạt không bị mất màu, kém phẩm chất. Khi thu hoạch, chú ý chỉ thu phần quả,
còn vùi toàn bộ thân lá đậu làm phân bón tại chỗ cho cây bơ.
5.3. Chăm sóc cây ngô, sắn
Hai loại cây lương thực này khi trồng xen
trong vườn bơ có các khâu chăm sóc giống như chăm sóc các loại cây họ đậu trồng
xen, nhưng chế độ bón phân và nước tưới nhiều hơn cây họ đậu.
Nhận xét
Đăng nhận xét