Cách chăm sóc mai sau Tết, quy trình 12 tháng

Chăm sóc mai vàng tết trong một năm không phải là một kỹ thuật đơn giản, vì nó liên quan đến nhiều mặt như nhu cầu dinh dưỡng, bệnh, sâu, nấm.. của cây trong từng giai đoạn, tình trạng sức khỏe, tính chất của cây trồng, độ tuổi…, nếu bón phân, phun thuốc không đúng thì chất lượng và hiệu quả của phân, thuốc đối với cây không tăng lên, mà đôi lúc còn làm cho cây phát triển mất cân bằng, dễ bị nhiễm bệnh hoặc bị chết cây.

Để một cây mai vàng có giá trị người ta dựa vào các yếu tố như độ xù sì của gốc, loại cây mai, dáng thế của cây… tuy nhiên vấn đề quan trọng nhất là làm sao cho cây khoẻ mạnh và ra hoa nhiều và to vào đúng dịp tết. Điều kiện sinh trưởng sinh trưởng của cây mai cũng rất cơ bản nhưng khiến một cây mai phát triển mạnh thân cành mập mạp, cành lá xum xuê thì cần rất nhiều kỹ thuật mà chỉ có các nghệ nhân chuyên nghiệp mới làm được.
Nhưng tôi sẽ cung cấp cho bạn một số yếu tố căn bản về cách chăm sóc mai vàng trong năm. Từ những kiến thức cơ bản đó mà bạn có thể áp dụng vào tuỳ vùng miền, tình trạng cây mai vàng mà chăm sóc cũng như phân bón cho cây mai vàng hợp lý.

1. Giai đoạn phục hồi và tăng trưởng từ tháng 1 đến tháng 6 âm lịch

Đây là giai đoạn quan trọng sau khi cây mai ra hoa đợt tết thì cây đã bị suy yếu nên sau tết chúng ta bắt đầu tiến hành phục hồi cho cây.

Từ tháng 1 đến tháng 2:

Sau khi chưng mai tết bạn đưa chậu mai ra ngoài sân nơi có bóng mát và thoáng (để cây dưới nắng sẽ bị cháy lá). Sau đó, bạn hái hết trái và hoa trên cây càng sớm, càng tốt, giữ lại lá non cho cây thở.

Từ rằm tháng giêng trở đi nếu cây sung lại ta tiến hành thu tàn bằng cách cắt ngắn 30% các cành chỉa ra ngoài, một năm sau các cành này mọc dài ra là vừa đủ đẹp.

Thay đất: Nếu cây trồng trong chậu có rễ ra bít hết chậu thì phải thay đất mới cho cây, trong quá trình thay đất ta cắt bớt phần rễ già ở hai bên thành chậu việc rễ quá dài sẽ khiến cây khó hút dinh dưỡng nuôi cây. Sau khi cắt khoảng 15 ngày cây sẽ bắt đầu ra rễ cám nên không cần quá lo lắng lưu ý không được cắt quá sát.

Bón Phân: Lúc này, cây cần một lượng dinh dưỡng để tái thiết lại cành nhánh mới, do đó cây cần rất nhiều đạm trong quá trình tái thiết. Đây là giai đoạn hồi phục và sinh trưởng mạnh của cây mai, nếu cung cấp đủ dinh dưỡng cho nó phát triển tốt, thì các giai đoạn sau sẽ có tiền đề bảo đảm cho cây phát triển thuận lợi.

Giai đoạn này ban có thể tưới phân NPK 30-10-10 và một ít phân dynamic + lân là được, không cần bón quá nhiều nếu bạn không rành về chăm sóc mai vàng.(Dynamic 1 muỗng canh và lân 1 muỗng café. Dynamic 7-10 ngày bón 1 lần, lân bón 2 tuần 1 lần). Cách tốt nhất là ngâm nhiêu đó vào 1 lít nước và tưới cho cây. Bạn có thể ra các tiệm bán phân bón gần nhà mà mua. Mua để dành dùng từ từ cũng rất tốt.

Từ tháng 3 đến tháng 4:

Miền Nam trời sẽ có những cơn mưa vào cuối tháng 3, từ sau những cơn mưa đầu mùa, mai bắt đầu phát triển mạnh.

Để chuẩn bị đủ dinh dưỡng cho mai vàng phát triển thì ngay từ đầu tháng ba bạn có thể dùng các loại phân hữu cơ hoai mục như phân cá, bánh dầu, phân hữu cơ sinh học … phối hợp các loại phân hóa học có hàm lượng đạm cao để bón cho cây mai. Nếu bón phân vô cơ thì chậm hơn khoảng sau 20 tháng 3 cũng được

Đối với những cây phát triển, có thể dùng phân bón qua lá để hỗ trợ thêm cho nó mau hồi phục. vì bộ rễ của nó lúc này rơi vào tình trạng hoạt động yếu, nên khó hấp thụ được phân bón qua rễ.

Khi những cơn mưa đầu mùa làm mát dịu không khí thì mai bung tược rất nhanh, rễ non cũng phát triển mạnh. Cây cần lượng dinh dưỡng lớn, nếu có đủ chất thì chồi non sẽ vượt nhanh làm nền cho chồi hoa phát triển trong những tháng sau. Từ sau những cơn mưa cuối tháng ba sang tháng tư thì nhiệt độ trong không khí dao động có biên độ lớn, lúc thì mát, lúc oi bức. Giai đoạn nầy nấm hồng phát triển mạnh, cần thiết phải cắt tỉa bớt những cành có dấu hiệu bệnh, tạo thông thoáng cho cây, phun thuốc ngừa hoặc trị bệnh cho cây.

Từ tháng 5 đến tháng 6:

Nếu cây mai được chăm sóc tốt trong giai đoạn trước thì giai đoạn này là một quá trình rất dễ dàng đới với người chăm sóc, và nó thường diễn ra 1 cách tự nhiên, không cần can thiệp nhiều nếu chưa nắm rõ về cây và cách làm nụ.Tốt nhất là không nên can thiệp bằng hoá chất nếu không cần thiết. Chỉ cần giai đoạn 1 bạn chăm cây có 1 tàn lá sum xuê và không sâu bệnh thì giai đoạn này đối với mai vàng sẽ diễn ra 1 các rất tự nhiên.

Tháng 5 và tháng 6 là giai đoạn cây tích luỹ chất dinh dưỡng nên phát triển rất mạnh. Đây là giai đoạn ổn định dáng thế cho cây. Tược non phát triển mạnh ncsm phải uốn nắn để tạo dáng cho mai hoặc bấm đọt để tạo tán cây theo ý muốn.

Đây là giai đoạn tạo dáng tốt nhất cho cây, không nên để cành ra dài mới cắt làm mai bị mất sức, cành nào không muốn phát triển phải bấm đọt ngay để chất dinh dưỡng tập trung nuôi chồi khác. Nếu không là năm nhuần thì trong tháng 6 ta tạo dáng lần cuối cùng (năm nhuần có thể thực hiện trong tháng 7).

Để chồi nách thành nụ hoa ta giảm hẳn phân đạm (chỉ dùng một lượng nhỏ để giữ cân đối dinh dưỡng cho cây), tốt nhất là không sử dụng phân vô cơ nữa. Để hình thành nụ tốt cần tăng lượng lân lên bằng cách bón phân hữu cơ (nếu dùng phân Dynamix lifter càng tốt) và trộn chung với phân lân vi sinh, nếu trồng trong chậu không sử dụng nhiều quá và phía trên phân vi sinh phải có một lớp đất mỏng để phân lân vi sinh phát huy tác dụng (trường hợp mai trồng ngoài đất thì sử dụng lượng cao hơn)

Chú ý rằng đây là giai đoạn mưa tăng dần về lượng, thường xuyên kiểm tra nấm bệnh cho cây, tốt nhất nên phun thuốc ngừa nấm bệnh để phòng các bệnh cháy lá, rỉ sắt, thán thư, nấm hồng …bọ trĩ cũng còn phá hoại cây trong giai đoạn nầy (đã giảm nhiều so với các tháng trước) cũng cần để ý để phòng trị chúng.. Một số nụ hoa cũng hình thành từ tháng 6 âm lịch. Nếu cây phát triển không cứng cáp lắm cần bổ sung thêm phân kali.

2. Giai đoạn phát triển nụ hoa vào tháng 7 và tháng 8

Đây là giai đoạn phát triển nụ hoa của mai lại nhầm vào giai đoạn trời mưa dầm, lúc nào thân cây và lá cây cũng bị ướt nên nấm mốc, rêu dễ phát triển, đất trong chậu cũng ẫm ướt phải thường xuyên kiểm tra xem chậu có bị đọng nước không? nếu thấy đất trong chậu thoát nước chậm hoặc đọng nước phải kiểm tra và thông lỗ thoát nước cho chậu.

Phải có gắng giữ bộ lá cho cây để việc quang hợp được thuận lợi, nụ hoa phát triển hoàn chỉnh hơn. Trường hợp để sâu rầy hoặc nấm lá phá họai một phần lá bị rụng đi và cây có thể trổ hoa khi trời giảm mưa. Chú ý từ tháng 7 trở đi (cao điểm tháng 8) nhện đỏ bắt đầu phát triển, đây là loại côn trùng tấn công phía trên lá từ bánh tẻ đến là già, lớp biểu bì mặt trên lá bị hư gây khó khăn cho việc quang hợp của cây.

Kể từ rằm tháng 7 trở đi việc bấm đọt, tỉa cành đều phải ngưng hẳn. Chú ý kiểm tra thường xuyên vườn nếu thấy có hiện tượng sâu bệnh phải phun thuốc phòng trị ngay. Nếu không cần thiết thì không nên thay chậu trong những tháng mưa dầm.

Kiểm tra chậu thường xuyên xem có bị bít lỗ làm nước đọng hay không nếu nước thoát chậm phải thông ngay lỗ thóat nước, nếu để nước đọng lâu một phần lông hút bị hư ngăn cản việc hấp thu nguồn dinh dưỡng của cây.

3. Giai đoạn hình thành vào tháng 9 và tháng 10

Đến đây thì hầu hết mai đã ngừng sinh trưởng, lá mai vàng đã già đi. Chỉ chờ ngày lặt lá để ra hoá. Nhiệm vụ của chúng ta bây giờ là làm sao giữ cho được bộ lá cây luôn xanh đến rằm tháng 12. Đối với những cây có tàn lá sum xuê và xanh mượt và nụ đều thì bạn không cần phải lo gì cả.

Chúng ta chỉ bón phân NPK với dynamic thật loãng bằng ¼ liều dùng đầu năm và 2 tuần 1 lần là được. Nhưng thành phần NPK đều nhau hoặc K cao hơn. Nếu bạn không rành, tốt nhất không nên bón thêm NPK mà chỉ cần bón dynamic là đủ. Nếu cây nụ nhỏ thì có thể bón thêm NPK có Kali nhiều, nhưng điều này cũng rất nguy hiểm nếu bón không đúng cây sẽ ra hoa sớm nếu bạn bón và chăm sóc không đúng cách.

Trong giai đoạn nầy vẫn còn mưa dầm vào đầu tháng 9 sau đó giảm dần đến cuối tháng 10 thì giảm hẳn, nụ hoa đã hình thành và sẳn sàng bung ra khi đủ điều kiện, vì vậy ncsm phải biết điều chỉnh bộ lá cho cây, tay nghề hơn thua nhau là ở giai đoạn nầy, nếu để mai ít lá quá thì có khả năng sẽ nở khi mưa giảm hẳn, để mai nhiều lá quá thì nụ hoa không phát triển tốt được và có lúc mai lại bung cành non nữa. Vì vậy việc điều chỉnh bộ lá cho mai vàng rất cần thiết (phải dựa vào kinh nghiệm từng vùng).

Nguyên tắc chung là không sử dụng phân có hàm lượng đạm cao trong giai đoạn nầy nhưng nếu bộ lá quá ít lại già quá thì phải dùng phân bón lá loại 20-20 -10 phun để tạo thêm lá non kềm giữ sự phát triển nụ thành hoa.

Trường hợp cây còn bộ lá xanh rợp phải biết xiết nước để một ít lá mai vàng và rụng đi giảm bớt bộ lá để nhựa nuôi chồi hoa. Việc nầy rất nguy hiễm nếu ta đánh giá không đúng làm lá rụng quá nhiều làm mai bung nếu không kinh nghiệm và không có thời gian theo dỏi khi xiết nước thì không nên làm. Trường hợp mưa giảm, trời nắng nhiều phải tưới cây ít nhất mỗi ngày một lần.

4. Giai đoạn hoàn chỉnh vào tháng 11 và tháng 12

Chăm sóc tốt trong giai đoạn này quyết định cho chất lượng hoa Tết. Ta biết trong lúc nầy nụ hoa sẳn sàng bung nụ khi có điều kiện nhưng để hoa trổ đạt chất lượng hơn như: hoa lâu tàn hơn, màu tươi hơn, lượng hoa mỗi nụ nhiều hơn và hoa thơm hơn thì phải gia công thêm nữa vì thế việc bón thúc là cần thiết.

Từ cuối tháng 10 hoặc chậm nhất là đầu tháng mười 11 phải bón thúc cho mai. Việc bón thúc không sử dụng phân hữu cơ mà phải dùng phân vô cơ mới có tác dụng tốt.

Để làm tăng chất lượng hoa ta bón cho mai phân lân và kali. Phân lân có thể rãi trên mặt đất mỗi cây khỏang 200 g hoặc pha nước tưới vào gần gốc mai (phân không tan hoàn toàn trong nước), phân kali thì pha 1 muỗng caphê nhỏ với 5 lít nước tưới lên đất gần gốc mai, chỉ cần tưới 2 lần cách nhau một tuần. Có người còn dùng phân bón lá loại thúc ra hoa để phun xịt (xin tìm hiểu kỹ tác dụng của phân), có thể phun từ 2 đến 3 lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 7 ngày.

Đầu tháng 12 có thể bón thêm một ít phân Úc để giúp cây sau khi trỗ không mất sức nhiều và hoa ít rụng hơn. Cuối cùng ncsm phải “canh” để lảy lá, lá được lảy vào thời điểm nào phải do kinh nghiệm ncsm quyết định dựa vào diễn biến của thời tiết, phải dựa vào độ lớn nhỏ của chồi nụ, phải dưạ vào tán lá của cây….(đã có rất nhiều tài liệu nói về vấn đề nây, xin không trình bày thêm). Sau khi lảy lá không cần phải tưới nhiều nữa nhưng không được để mai bị khô gốc.

Hàng ngày quan sát diển biến của mỗi cây nhất là sự phát triển của nụ hoa để điều chỉnh nước tưới hoặc dùng các biện pháp khác để điều chỉnh cho nụ bung vỏ lụa vào ngày đưa Ông Táo